Czym jest FEMP?

Rok 1993, kiedy to narodziła się Unia Europejska, dał również początek działaniom Europejskiej Federacji „Maisons de Pays”, będącej strukturą koordynującą działania oraz integrującą społeczności regionalne Europy. 

W pierwszym kongresie federacji, który odbył się w prowansalskim Cannes, udział wzięli przedstawiciele kilkunastu europejskich wspólnot etnicznych i regionalnych m.in. z Okcytanii, Fryzji, Walii, Słowacji, Aragonii i innych. Wówczas też nakreślono główne cele stowarzyszenia, które realizowane są do dziś:

• rozwój i wzmocnienie w jednostkach ich tożsamości regionalnych bądź etnicznych
• realizowanie haseł integracji europejskiej poprzez wzajemne poznanie się i zrozumienie spo-łeczności zamieszkujących kontynent
•  zachowanie tradycyjnych kultur etnicznych i regionalnych w coraz bardziej zunifikowanym świecie

Poszczególne sekcje regionalne FEMP korzystające z daleko posuniętej autonomii, zorganizowane są na zasadach federacji obejmującej stowarzyszenia działające na rzecz rozwoju tożsamości regionalnej, animatorów kultury, zespoły artystyczne, naukowców zajmujących się problematyką regionalizmu itp.

W każdym MdP działają sekcje tematyczne (np. językowa, artystyczna, turystyczna, etc.) koordy-nujące prace ludzi zaangażowanych w odpowiedniego rodzaju działalność. Funkcjonowanie sekcji koordynuje z kolei zarząd regionalnego „Maison” utrzymujący kontakty z innymi tego typu struktu-rami w całej Europie jak i z centralą federacji.

Jak więc wynika z powyższego opisu, FEMP nie jest jedynie międzynarodówką organizacji regionalistycznych, ale żywą strukturą zorganizowaną na bazie współpracy środowisk regionalnych, w skład których mogą wchodzić przedstawiciele nawet kilku stowarzyszeń. Dla przykładu podam, że w organizowanym właśnie śląskim MdP działają m.in. Śląski Związek Akademicki, Szkolny Klub Europejski z Wodzisławia Śląskiego, Towarzystwo Wspierania Rozwoju Piekar Śląskich, jak i osoby niezrzeszone.

Maisons w Europie

Z kilkunastu wspólnot dających początek federacji, organizacja ta rozrosła się do związku zrzeszającego przedstawicieli ponad czterdziestu europejskich wspólnot etnicznych i regionalnych. W pracach FEMP uczestniczą dziś działacze regionalnych stowarzyszeń kulturalnych, językowych, pracownicy uniwersytetów, politycy (jakkolwiek sama federacja jest apolityczna) – w tym kilku eurodeputowanych, a także władze samorządowe, m.in. wspomnianego już Cannes. Na podstawie materiałów przekazywanych władzom FEMP przez poszczególne jej sekcje regionalne, organizacja ta publikuje raporty dotyczące położenia europejskich grup etnicznych, przestrzegania praw człowieka w Europie oraz polityki regionalnej (szczególnie w zakresie edukacji młodzieży) poszczególnych państw. Bieżące informacje na te tematy publikowane są także w kwartalniku „Junction – Trait d’Union”, który ukazuje się w języku angielskim i francuskim. 

Będąc wierną swym założeniom, w ubiegłym roku, w trakcie kryzysu w Kosowie, federacja wydała deklarację solidarności z kosowskimi Albańczykami oraz z arabizowanymi wbrew ich woli Berberami z Kabylii.

Gromadzone przez FEMP materiały służą pomocą regionalistycznym eurodeputowanym w trakcie ich prac w Parlamencie Europejskim. Na forum międzynarodowym FEMP utrzymuje dobre kontakty tak z Federacyjną Unią Europejskich Grup Etnicznych (FUEV) jak i Organizacją Niereprezentowanych Ludów i Narodów (UNPO). Wystarczy wspomnieć, że wielu członków prezydium YENI (młodzieżówka FUEV) działa również w Maison. Wspólne spotkania przedstawicieli wspomnianych organizacji służyć mają nie tylko wymianie doświadczeń, ale również ustaleniu wspólnego programu działania.

Na polu działalności kulturalnej FEMP współpracuje także z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Obrony Zagrożonych Języków i Kultur (AIDLCM), z którym wspólnie występują w obronie m.in. języka piemonckiego, oficjalnie uznanego przez Radę Europy, nie mogącego jednak doczekać się należnego traktowania w samych Włoszech.

Dzięki merytorycznej pomocy federacji poszczególne wspólnoty zaczynają organizować kursy regionalnych języków, obyczajów, a także konferencje dotyczące problematyki regionalnej. Przykładowo, ostatni kongres FEMP, który odbył się we Friuli, dotyczący problematyki uczestnictwa młodzieży w ruchach regionalistycznych poprzedzony był prezentacją tak osiągnięć, jak i problemów tego północnowłoskiego regionu. Regionu specyficznego, bo zamieszkałego przez przedstawicieli trzech wspólnot etnicznych: Włochów, retoromańskich Friulów i Słoweńców. Na tymże kongresie zapadły również decyzje dotyczące wydania przewodnika prezentującego poszczególne wspólnoty regionalne, mającego ukazać się jeszcze w pierwszym kwartale tego roku. Oprócz wartości poznawczej, przewodnik to dla wielu społeczności pierwsza możliwość zaprezentowania swego dorobku na forum ogólnoeuropejskim.

FEMP a Śląsk

Dla Ślązaków największe znaczenie miał wybór naszego przedstawiciela do Prezydium FEMP, gdzie znalazł się on obok działaczy z Korsyki, Kornwalii, Walii, Skanii, Okcytanii oraz przedstawicie-la słowackich Rusinów. Z pewnością ułatwi to nagłośnienie naszych problemów w poszczególnych krajach Europy, jak również rozwinięcie śląskiej sekcji MdP. Jej działacze stawiają sobie ambitne plany rozwoju i ugruntowania regionalnej tożsamości wśród wszystkich mieszkańców tego regionu: Ślązaków, Polaków i Niemców. Celem działaczy śląskiego FEMP jest skupienie się na działalności oświatowej, wolnej od politycznych nacisków i cepeliowskiej deformacji. Śląska MdP chce przede wszystkim stać się platformą do szerszej współpracy regionalistów śląskich, wywodzących się z róż-nych kręgów (Ruch Autonomii Śląska, Związek Górnoślązaków, Śląski Związek Akademicki itd.), mogących nadać większego impetu śląskiemu ruchowi regionalistycznemu. 

Podobnie jak federacja ogólnoeuropejska, tak i śląski MdP odcinając się od polityki pragnie pozostać organizacją skupiającą się na rozwoju tożsamości i kultury śląskiej. Pierwszym projektem realizowanym przez ludzi z MdP ma być kodyfikacja mowy śląskiej, zamierzenie które przyciąga do organizacji nie tylko nauczycieli i językoznawców, ale też prostych ludzi zadowolonych, że ich język wreszcie doczeka się formy pisanej. Co ciekawe, kodyfikatorzy dialektu śląskiego korzystają z doświadczeń innych europejskich grup etnicznych, których języki, a raczej ich zasady gramatyczne ustalone zostały już w dwudziestym stuleciu. Przykładem mogą tu być chociażby materiały dostarczane przez działaczy okcytańskich, walijskich, piemonckich i kornwalijskich, których upór sprawił, że języki te w zasadzie używane są do dziś.

W planach śląskiego MdP jest również promocja śląskiej kultury wysokiej, projekty z tym związa-ne są jednak dopiero w stadium opracowywania.

Kontakt: FEMP: 11, allee Dolce Farniente, F-06110 Le Cannet, Francja
http://perso.libertysurf.fr/femp

Bartłomiej Świderek 

Autor jest działaczem Ruchu Autonomii Śląska i Śląskiego Związku Akademickiego, publicystą „Jaskółki Śląskiej” i „Czasu Górnośląskiego”