nr 4(12)/2000
Saterland to jedna z najmniejszych enklaw językowych w Europie, zamieszkała przez 2000 użytkowników języ-ka fryzyjskiego. Tworzą ją trzy wioski – Ramsloh, Scharrel i Strücklingen – położone w powiecie Cloppenburg na zachód od Bremy. Okoliczne bagna zostały około 1200 r. zasiedlone przez przybyszy ze Wschodniej Fryzji. Warunki naturalne sprawiały, że praktycznie do początku XIX w. mieszkańcy Saterlandu żyli w izolacji od sąsiadów. Od protestanckich pobratymców z Fryzji odróżniała ich religia (Saterlandczycy są katolikami), od saskich sąsiadów – język. Dopiero po II wojnie światowej saterlandzka społeczność zaczęła ulegać erozji na skutek industrializacji i napływowi przesiedleńców ze wschodu. W rezultacie liczba osób mówiących w Saterlandzie po fryzyjsku spadła dramatycznie i dziś tylko nieliczne dzieci uczą się tego języka. Od 1961 r., gdy Pyt Kramer wydał „Seelter Woudebouk”, zaledwie dwóch Saterlandczyków zabrało się do twórczości w języku fryzyjskim.
J.T.