Ekologia i etniczność
Koncepcja bioregionalizmu stara się
łączyć ze sobą elementy i czynniki natury biologicznej i kulturowej, odwołując
się do możliwości połączenia i scalenia kulturowej tradycji oraz
identyfikacji z biologiczną różnorodnością właściwą dla danego regionu,
obszaru przestrzennego. Koncepcja ta może być także widziana jako pewien
rodzaj strategii dążącej do scalenia i zjednoczenia różnorodnych czynników
natury społecznej, kulturowej i biologicznej w jedną funkcjonalną i zrównoważoną
wewnętrznie całość. W określonym bioregionie istnieją podobne warunki życiowe,
a także ukształtowane są odpowiednie warunki społeczne i kulturowe, których
podstawę stanowi określony i funkcjonujący na danym obszarze system zwyczajów,
norm i wartości. Bioregionalizm przeciwstawia się zjawisku homogenizacji
kulturowej i rozwojowi kultury masowej, i stoi na stanowisku uznania kulturowej
różnorodności jako wartości samej w sobie. Widzi on konieczność
„zakorzenienia” człowieka i powiązania go z miejscem, w którym żyje i z
jego tradycjami. Podstawą więzi społecznych jest tu tworzenie małych wspólnot
jako alternatywy dla społeczeństwa masowego i jego homogenicznej kultury.
/.../
Pojęcie bioregionu odwołuje się jednocześnie do dwóch kluczowych terminów, a mianowicie „zakorzeniania” (re-inhabition) i „uczenia się życia w danym miejscu” (learning to live in place). Chodzi tu mianowicie o uczenie się takiego sposobu życia, który pozostawał będzie w zgodzie i harmonii z możliwościami, jakich dostarcza bioregion. Bioregionalizm może być tu także widziany jako pewien rodzaj strategii zmierzającej do tego, aby:
przy wykorzystaniu istniejących w danym regionie zasobów naturalnych osiągnąć stan harmonii pomiędzy naturą i kulturą – bioregion oznacza bowiem jedność aspektów naturalnych i kulturowych;
przygotować i nauczyć
człowieka tak działać i żyć, aby jego aktywność przejawiająca się w
różnych możliwych obszarach nie naruszała tej harmonii; bioregion nie
jest z tego punktu widzenia czymś raz na zawsze danym, lecz jako dynamiczna
całość wymaga od człowieka ciągłego procesu uczenia się.
Andrzej Kiepas
(tekst jest fragmentem artykułu autora pt. „Etyczne warunki upodmiotowienia społeczności lokalnej”, zamieszczonego w pracy zbiorowej „Decentralizacja, regionalizacja, ekologia” pod red. Andrzeja Papuzińskiego /Bydgoszcz 1998/. Prof. dr hab. Andrzej Kiepas jest dyrektorem Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Tytuł i skróty pochodzą od redakcji „ZaKORZENIEnia”)